Zlokalizowana blisko polsko-czeskiej granicy kopalnia rudy żelaza od oddania jej w użytkowanie przez nurków cieszy się olbrzymią popularnością. Zlokalizowana w pięknych okolicznościach przyrody w górach opawskich sztolnia to miejsce chętnie odwiedzane przez nurków jaskiniowych. Po pojechaniu szutrową leśną drogą na miejsce, oczom ukazuje się wejście do sztolni.
Mały murowany budynek skrywa dostęp do ogromnego labiryntu górniczych chodników – zarówno tych suchych jak i ukrytych pod lustrem wody. Kopalnia ze względu na spore głębokości korytarzy oraz konieczność zmiany poziomów w celu dodarcia do niższych pokładów oblegana jest głównie przez nurków korzystających z obiegów zamkniętych. Nurkowanie w obiegach otwartych jest tam jednak oczywiście możliwe ale niestety ogranicza dostępne korytarze oraz przede wszystkim mocno skraca czas nurkowania.
Po przejściu przez stalową bramę rozpoczynamy wędrówkę idącym pod lekkim nachyleniem w górę chodnikiem. Transport sprzętu ułatwiają taczki oraz wózki w tym jeden spalinowy. Korytarze są dobrze oznakowane i oświetlone. Po przejściu ok 250-300m docieramy do komory w której znajdują się ławki służące do przygotowania oraz ubierania sprzętu nurkowego. Całość jest dobrze oświetlona i przestronna. Po zejściu po paru metalowych schodkach docieramy do lustra wody. Zaraz poniżej tafli zawieszony jest pomost służący do odkładania butli oraz np. ubierania płetw.
Zanurzanie rozpoczynamy w idącym pod skosem w dół szybie. Na głębokości 6m znajduje się decobar – rura z licznymi uchwytami . Służy ona do deponowania butli z tlenem (gaz ten i tak nam jest zbędny w głębszych partiach kopalni). Na ok 8m znajduje się habitat ułatwiający wykonywanie dłuższych dekompresji. Zanurzając się w przestronnym szybie na ok 20m mijamy wejście do pierwszego korytarza. Znajduje się też tam kolejny decobar służący do odwieszania butli.
Korytarz na 21m jest stosunkowo krótki. Główną atrakcją są porzucone w nim części stalowych konstrukcji, rury, drewniane stemple oraz górniczy wagonik. To jeden z najczęściej występujących na podwodnych zdjęciach eksponat.
Kolejny korytarz znajduje się na 48m. Czerwona poręczówka wiedzie nas w głąb dosyć szerokiego chodnika. Po drodze mijamy różnego rodzaju wyposażenie kopalni pozostawione przez górników. Metalowe rury, kołowrotek, drabiny. Płynąc korytarzem widzimy również kolejne szyby przecinające pod skosem nasz chodnik.
Patrząc na plan kopalni można zauważyć że nie została ona jeszcze do końca zbadana i oporęczowana. Chodniki sięgają powyżej 100m głębokości. To nie lada gratka dla trimiksowych nurków wyposażonych w skutery podwodne oraz rebreathery.
Rys historyczny kopalni (źródło: www.minehraniczna.cz):
Pierwsze wzmianki o wydobyciu rudy żelaza w osadzie Hraničná pochodzą z roku 1859, kiedy mówi się już o wydobyciu na dużą skalę, a sama praca górnicza rozpoczęła się prawdopodobnie w 1854 roku. Wydobywanymi minerałami były rudy żelaza magnetyt i hematyt, które tworzą bogate złoża osadzone w marmurach.
Górnictwo osiągnęło swój szczyt w latach 60. XX wieku, kiedy roczne wydobycie wynosiło około 10 000 ton rudy dostarczanej do hut cesarstwa austro-węgierskiego. Po tym krótkim okresie na początku 1874 roku nastąpił kryzys, którego konsekwencją było zamknięcie kopalń i hut. Wydobycie na złożu w Hraničnej trwało sporadycznie do 1904 r., ale głównym zadaniem górników była konserwacja podziemia, a zwłaszcza renowacja drewnianego wzmocnienia.
Złoże stopniowo otwierano przez doły Eduarda, Oskara i Karoliny oraz nienazwany tunel, który służył zarówno do transportu gruzu z kopalni, jak i do odprowadzania z terenu kopalni wody.
Po II wojnie światowej złoże zostało ponownie eksplorowane i w 1960 roku przekazane do wydobycia spółce państwowej Rudné doly Jeseník. Profil świetlika został wydłużony do 2,2 x 2,2 m. Kopalnia podziemna została na nowo połączona z powierzchnią kominami K1, których ujście wyposażono w wentylator, K5, który służył jako droga ewakuacyjna, oraz K16. W całym okresie eksploatacji tj. do 1967 r. wydobyto 173 022 tony rudy żelaza nowoczesnymi metodami wydobywczymi. Ze względu na zanieczyszczenie ruda nie nadawała się do zagęszczania i była wykorzystywana do obróbki węgla . W miejscowym zakładzie przeróbczym przerabiano również rudy z innych złóż (Vlastějovice, Budeč, Měděnec, KrivojRog – Ukraina). Zakład zatrudniał wówczas 108 pracowników, z czego 41 w kopalni.
W 2014 r. Rychlebská báňsko-historická, zs. przejęła kopalnię, a od 2016 do 2018 r. pod ziemią prowadzono prace renowacyjne i rekonstrukcyjne, które zapewniły bezpieczeństwo w części kopalni przeznaczonej do zwiedzania. Dostępne są przestrzenie korytarza głównego, korytarze drugorzędne przechodzące przez złoże, a także maszynownia ślepej maszyny górniczej.